Woensdag 17-2-2021 – Dinsdag 16 februari sloot de dagopvang in de Maassilo, waar plaats was voor 150 mensen. Dat merkten we direct. Het is bomvol in de Pauluskerk, met rijen voor de deur. We maken ons grote zorgen over wat er gebeurt na 2 maart, als de lockdown er misschien op zit. Staan mensen dan ook ’s nachts op straat? Dat zou onverantwoord zijn. Nu we mensen in beeld hebben, moeten we doorpakken. Met een ‘smart shelter’: opvang én hulp, tegelijk. Zo kunnen we ze één voor één van straat halen. Dat is beter voor de mensen zelf én voor de stad.

Wat is er aan de hand?

In de Maassilo was sinds 7 februari dagopvang voor maximaal 150 mensen, vanwege het koude weer. Overdag maakten ongeveer 70 tot 80 mensen tegelijk gebruik van deze opvang. ’s Nachts sliepen er soms bijna 140 mensen (tegelijk per nacht.). Het totaal aantal mensen dat van de nachtopvang gebruik heeft gemaakt is nog hoger. De dagopvang is echter (vanwege het zachtere weer) op dinsdag 16 februari gestopt. De gemeente biedt op dit moment enkel dagopvang in de Nazarener kerk (15 plaatsen) en bij stichting de Ontmoeting (6 plaatsen). De Pauluskerk biedt op eigen initiatief (met vrijwilligers) dagopvang aan 30 mensen tegelijk. Er zijn dus nu overdag zeker 100 mensen op straat.

De gemeente Rotterdam is van plan om met het beëindigen van de lockdown – vooralsnog op 2 maart – ook de nachtopvang in de Maassilo te stoppen. Wij maken ons daarover grote zorgen. Het zou betekenen dat de mensen die nu in de Maassilo slapen over de stad zullen uitzwermen, en de nacht op straat moeten doorbrengen. Een zeer onwenselijk en ook onveilige situatie, zowel voor de mensen zelf als voor de stad.

Om wie gaat het?

Mensen die nu slapen in de Maassilo zijn veelal arbeidsmigranten uit Midden- en Oost-Europa en mensen zonder geldige verblijfspapieren (de zogenaamde ‘niet-rechthebbenden’). Het gaat ook om dakloze Rotterdammers die niet aan een reguliere nachtopvanglocatie verbonden zijn (de ‘rechthebbenden’), bijvoorbeeld vanwege verslaving, omdat ze ergens zijn geschorst, of omdat ze ‘zorgmijdend’ zijn en kampen met psychiatrische problemen.

Straatdokters en hulpverleners geven aan ‘overrompeld’ te zijn door wat zij ‘aantroffen’ in de Maassilo: ‘infectieziekten, loopvoeten, bevriezingswonden, allemaal bij mensen die tot dan toe uit beeld waren bij medici, onbereikbaar  voor het hulpverleningscircuit. Zowel mensen met een Nederlands paspoort als EU-burgers en mensen zonder papieren.

Aanzuigende werking?

Deze trend, dat een groep daklozen die tot nu toe onzichtbaar was plots zichtbaar wordt, is niet uniek voor Rotterdam. Ook in de andere grote steden is dit aan de hand. Ook onder meer in Amsterdam, Den Haag en Utrecht was er sinds de lockdown dag- en nachtopvang voor iedereen. En ook daar heeft dat ervoor gezorgd dat mensen in beeld zijn gekomen die eerder onder de radar (over)leefden. Er is dus in Rotterdam geen sprake van een aanzuigende werking.  Wel van een realistische weergave van een probleem dat al jaren bestaat en elk jaar groeit.

Risico’s voor veiligheid en volksgezondheid

Het is onverantwoord en doodzonde om – juist nu we mensen in beeld hebben – 150 mensen terug de straat op te sturen. Onverantwoord vanwege de risico’s voor mensen zelf, op verslaving, mentale achteruitgang en medische problemen die ontstaan als mensen langer op straat verblijven. Onverantwoord ook voor de veiligheid en leefbaarheid in de stad. Hoe meer mensen op straat, en hoe langer die situatie voort bestaat, hoe groter de overlast voor bewoners en winkeliers.

Oplossingen: smart shelter

De huidige situatie, met opvang in de Maassilo, biedt Rotterdam een grote kans om het probleem van de mensen op straat op te lossen. Nu we mensen in beeld hebben, kunnen we aan oplossingen werken. Mensen één voor één beetpakken en van straat halen. Doen wat nodig is, wát het ook is: verslavings- of psychiatrische zorg geven, hulp bij werk vinden, of uitzoeken van rechten die zijn opgebouwd, begeleiding bij terugkeer naar huis, of contact met reclassering of justitie. Een ‘smart shelter’ dus. Opvang én hulp, beiden tegelijk.

De Pauluskerk verdient geen geld aan opvang en hulp voor mensen. Er zijn allerlei organisaties in de stad die mensen betaald opvangen, en die kunnen dat uitstekend. Wij hebben maar één belang: dat van de mensen op straat en van de stad, een leefbare, veilige en menselijke stad, waar we trots op kunnen zijn. Daarom zeggen we tegen het Rotterdams college en de gemeenteraad: doe het gewoon!