Van publieke armoede naar publieke warmte

(door: Dick Couvée)

“Hij zal bevrijden wie arm is en om hulp roept,
wie zwak en geen helper heeft.
Hij ontfermt zich over weerlozen en armen,
Wie arm is, redt hij het leven.
Hij verlost hen van onderdrukking en geweld,
Hun bloed is kostbaar in zijn ogen”.

Eén van de meest indrukwekkende psalmen vind ik psalm 72. Daaruit is het bovenstaande een citaat. Hoe langer ik in contact ben met de bezoekers van de Pauluskerk en steeds beter leer door hun ogen onze samenleving te zien doen en laten en kiezen, des te meer is deze psalm een zegel op mijn hart geworden. Als een actueel en richtinggevend ijkpunt voor wat ons te doen staat vandaag de dag, religieus en maatschappelijk. Willem Barnard zegt over deze psalm treffend¹: ”Er wordt een wereld geschetst die niet meer van deze wereld is. Het is een verwachte, verhoopte wereld, een herschapen wereld”. Eén van de meest interessante dingen van de psalm is, dat hij zich niet richt tot mensen in het algemeen. Maar uitdrukkelijk tot de koning. Tot de hoogstverantwoordelijke bestuurder van het land. “Geef, o God, uw wetten aan de koning, uw gerechtigheid aan de koningszoon”. Zo opent de psalm. De “koning” wordt met klem opgeroepen te besturen “bij de gratie Gods”, dus in de geest van hierboven.

Richting Prinsjesdag en de voorbereiding van een nieuwe rijksbegroting was er de afgelopen week opnieuw veel te doen over het kabinetsvoornemen de dividendbelasting af te schaffen. De argumenten voor die afschaffing zijn en blijven vaag. De “koning” van Nederland, de heer Minister-President, komt niet verder dan dat het zou helpen een aantal grote bedrijven in Nederland te houden. Als klap op de vuurpijl blijkt het nu ook nog te gaan om circa 2 miljard Euro, 600 miljoen meer dan de oorspronkelijk geraamde 1,4 miljard. In de Haagse logica moet dus nu voor dat bedrag op de uitgaven van de overheid worden bezuinigd. Stel je voor: de economie groeit, (grote) bedrijven zwemmen in het geld, de overheidsfinancien staan er goed voor, maar Nederland gaat bezuinigen, omdat de heer Minister-President het in zijn hoofd heeft gehaald om op vage argumenten de dividendbelasting te schrappen. Trouw schreef: “De voorgenomen afschaffing zelf is het onzalige voorstel. Het is maar één en vrijwel zeker de duurste mogelijkheid om het bedrijfsleven te verleiden dit land als vestigingsplaatsplaats te kiezen”.

Tegelijk de afgelopen week veel aandacht voor de steeds meer belabberde positie van de sociale advocatuur. Steeds meer, vaak zeer bevlogen sociaal advocaten houden er mee op, omdat ze niet meer rond kunnen komen. Ook nogal wat advocaten in de omgeving van de Pauluskerk. Een regeringsadviescomissie concludeerde recent, dat het als “redelijk” bestempelde inkomen bij lange na niet wordt gehaald. De verantwoordelijk minister is tot nu toe niet bereid geld vrij te maken voor een verhoging van de vergoedingen van de sociale advocatuur.
Ziehier een situatie, die wat mij betreft meer dan duidelijk staat voor de armzalige werkelijkheid waarin Nederland is beland, na jaren voortdurend ruimte voor de markt en almaar bezuinigen op de overheidsuitgaven. Het grote bedrijfsleven krijgt (nog meer) extra ruimte, terwijl het daaraan eigenlijk zelf geen behoefte heeft en geen enkel partijpolitiek programma een dergelijk plan bevatte. Maar voor de rechtsstaat is geen geld, terwijl die wel overal (terecht !), ook in regeringskring, als heilig wordt beleden. Kern van die rechtsstaat is, dat iedereen met een zeker gemak toegang heeft tot de rechter en zijn of haar recht kan krijgen. Juist die mensen, die op alle mogelijke manieren vaak al het kind van de rekening zijn en de vaak hoge kosten gemoeid met een eerlijke rechtsgang niet kunnen betalen. Dat geldt voor veel mensen in de Pauluskerk, zeker voor de groeidende groep, die moet leven onder de armoedegrens of zonder dak boven het hoofd.
Ziekenzorg, ouderenzorg, jeugdzorg, geestelijke gezondheidszorg, onderwijs, lerarensalarissen, defensie, politie, rechterlijke macht, sociale advocatuur, openbaar vervoersinfrastructuur, alles in dit land schreeuwt zolangzamerhand om een krachtige, publieke verantwoordelijkheid, die bereid is te investeren in al die terreinen van maatschappelijke zorg, in plaats van te bezuinigen of taken over de balk te kieperen richting anderen. Het gaat zo niet langer. Steeds weer blijkt, dat samenlevingen het best gedijen en vitaal zijn, als overheid, bedrijfsleven en burgers elk krachtig hun rol spelen en samenwerken ten dienste van het geheel. En dus van ons allen, de “armen” van psalm 72 incluis, in plaats van het eigen belang. Het is ook om die reden, dat we vanuit de Pauluskerk begonnen zijn met Warm Rotterdam. Doe mee en meld u aan². Op naar de “herschapen wereld”.

[1] In: “Een stille duif in de verte. Gepeins bij psalmen”, blz 127.

[2] Dat kan via de (vernieuwde) website www.warmrotterdam.nl